klima ere aldatu egiten da. Izan ere, klimak aldaketa garrantzitsuak izan ditu Lurraren historian zehar, arrazoi naturalengatik. Adibidez, duela 10.000 urte inguru amaitu zen azken glaziaraldian, lurreko klima egungoa baino hotzagoa zen, eta glaziarrak lurrazaleko eremu zabalak hartu zituzten.
Hala ere, klimaren egungo aldaketa oso desberdina da aurreko beste batzuen aldean, funtsean bi arrazoiengatik:
Arrazoiak: zientzialariak bat datoz gaur egungo klima-aldaketaren arrazoia, giza jardueraren ondorioz, berotegi-efektuko gas deiturikoak isurtzea dela adieraztean. Gas horiek Lurreko atmosferak beroa atxikitzeko duen ahalmena handitzen dute, eta berotze globalaren fenomenoa sortzen dute.
ZERK ERAGITEN DU KAMBIO KLIMATIKOA ?
Klima-aldaketaren aurreko aldiak egon dira, baina egungo aldaketak askoz azkarragoak dira eta ez dira kausa naturalen ondorio. Horien ordez, berotegi-efektuko gasen isurketek eragiten dituzte, batez ere karbono dioxidoak (CO2) eta metanoak
ZERTAN KALTETZEN GAITU ?
Klima-aldaketak hainbat aldaketa eragiten ditu sistema naturaletan: aukera izanez gero, basa-espezieak lekualdatu egiten dira, egokituta dauden klima-baldintzen bila; bizi-erritmoak ere alda ditzakete, urtaroetan gertatutako aldaketetara egokitzen saiatzeko. Horren ondorioz, desoreka eta desoreka ekologikoak gerta daitezke.
Baina klima-aldaketak giza gizarteei ere eragiten die, jarduera ekonomikoen agertokiak aldatzen dituelako, hala nola nekazaritza, basogintza edo turismoa; eta giza osasunari berari ere eragiten dio, bero-boladek eta gaixotasun berriek mehatxatuta.
Lurreko klima simulatzen duten ereduei esker, zientzialariek Lurreko atmosferan berotegi-efektuko gasen kontzentrazioa handitzearekin lotutako etorkizuneko joerak aztertu ahal izan dituzte. Espainiarako egindako zenbatespenek honako hauek barne hartzen dituzte:
Tenperatura maximoen eta minimoen igoera berriak Prezipitazioak neurrian murriztea Hodeiak gutxitzen joango dira. Lehorte-aldi luzeagoak eta ohikoagoak Bero-bolada luzeagoak, sarriagoak eta bortitzagoak
ZER EGIN AL DUGU ALDATZEKO?
– Argiak itzali. Segundo batzuetan egiten baduzu ere, argia pizteko behar dena baino energia gehiago aurrezten duzu. Hemendik aurrera, itzali beti erabiltzen ez diren geletako argiak. – Bonbilla zaharrak LED bonbillekin edo kontsumo txikikoekin aldatzea. Neurri horrek ingurumena salbatzen lagunduko du eta energia-kostuak aurreztuko ditu. – Erabiltzen ez dituzunean, gailu elektronikoak deskonektatzea, hala nola telebistak edo ordenagailuak. Aparatu horietako gehienek energia kontsumitzen jarraitzen dute, baita itzalita daudenean ere. – Hondakinak murriztea. Horretarako, botila edo kikara berrerabilgarriak erabili beharko dira, erabilera bakarreko ontzien ordez. – Ez bainatu. Neurri horrek eta dutxaren minutuak murrizteak egunero ur kantitate handia aurreztuko du. – Haragiaren kontsumoa murriztea. Landareetan oinarritutako dietetarantz aldaketa bat hasi behar dugu, haragiaren ekoizpenak eta banaketak eragin kaltegarria baitu berotegi-efektuko gasen isurketan. – Tokiko eta sasoiko produktuak erostea. Horiek gehiago errespetatzen dute ingurumena. – Eraman zure poltsa erosten duzunean plastikozko poltsak ez erabiltzeko. – Paperezko, plastikozko, beirazko eta aluminiozko produktu erabiliak birziklatzea, zabortegiak haz ez daitezen. – Ahal den neurrian, aukeratu garraio publikoa edo bizikleta autoz joan beharrean, eta horrela emisioak murrizten lagunduko duzu,
